بررسی اثر برداشت مصالح رودخانه ای بر سیستم رودخانه (مطالعه موردی: رودخانه ماشلک)

نیاز کشورهای در حال توسعه به ساخت و احداث تاسیسات پایه و زیر بنایی مانند انواع سدها و بزرگراه های ارتباطی سبب شده است تا استفاده از مصالح بویژه شن و ماسه افزونتر گردد. سهل الوصول بودن مصالح رودخانه ای، کیفیت مناسب آنها،عدم نیاز به فرآوری و فن آوری پیچیده و گران قیمت و ارزش افزوده مصالح برداشت شده موجب بهره برداری بیش از ظرفیت رسوبی رودخانه ها شده که این امر موجب بروز آثار زیانباری همچون تشدید عوامل رخداد سیلاب، تخریب سازه های تقاطعی و تخریب محیط زیست در رودخانه ها گردیده است. رودخانه ماشلک یکی از رودخانه های غرب استان مازندران است که با مشکل سیلاب متناوب روبرو می باشد ولی مشکل اصلی آن فرسایش کف و سواحل آن به علت برداشت بی رویه شن و ماسه است. در این تحقیق با استفاده از تواناییهای مدل hec-ras، نرم افزارarcview و الحاقیه آن (hec-georas)، سه محدوده بمنظور برداشت مصالح برای بازه انتهایی رودخانه ماشلک با در نظر گرفتن مبانی زمین شناسی و اصول فنی برداشت، مورد بررسی قرار گرفت. سپس حجم مصالح و پارامترهای هیدررلیکی برای هر محدوده برداشت، تعیین و بر اساس نتایج آن بهترین مکان برای حفر گودالهای برداشت پیشنهاد گردید. پس از شبیه سازی کامپیوتری با بررسی پارامترهای هیدرولیکی جریان نظیر سرعت، عمق آب، تنش برشی کف و با توجه به گونه های ماهیان شناسایی شده در رودخانه و گستره لایه های زیرین بستر، مناطق حساس از نظر زیست محیطی مشخص گردید. در نهایت به بررسی پهنه های سیل روی نقشه های مالکیت اراضی در رودخانه ماشلک نوشهر که با سیلاب متناوب روبرو میباشد، پرداخته شد و سطح اراضی خسارت دیده و مناطقی که نیاز به تمهیدات سازه ای دارند مشخص گردید